Bugün, 7 Eylül 2025 Pazar
Bazıları onları kıyıya vurmuş, yolunu kaybetmiş yorgun kuşlar sandı. Kimileri ise ilk kez karşılaştıkları bu esrarengiz şekilleri, denizlerin gizemli canlılarına ya da uzak diyarlardan gelen bir doğa harikasına benzetti. Ama gerçek, sanılandan çok daha karmaşıktı ve gözlerden kaçan, sessiz bir hikâyeyi yüzeye çıkarıyordu.
Son yıllarda özellikle İspanya’da, başta Mallorca olmak üzere Akdeniz kıyılarında sıkça rastlanan; kimi zaman futbol topu büyüklüğünde, kimi zaman da rugby topu gibi oval olan bu gizemli kütleler, yalnızca yerel halkın değil, turistlerin ve bilim insanlarının da ilgisini çekiyor. İlk bakışta doğadan gelen zararsız bir merak objesi gibi görünse de bu oluşumlar, aslında modern dünyanın en büyük krizlerinden birine sessiz bir çığlık atıyor.
Plajlarda, özellikle fırtınalardan sonra beliriveren bu nesnelerin içine gizlenmiş olan sır, hem çevresel bir felaketi hem de doğanın bu felakete karşı geliştirdiği ilginç bir yanıtı gözler önüne seriyor.
BİLİM İNSANLARININ KARŞILAŞTIKLARI TABLO HAYLİ ŞAŞIRTICIYDI
Bilim insanları, bu ilginç yapıların peşine düştüğünde karşılaştıkları tablo hayli şaşırtıcıydı. Görünüşte sıradan bir doğal oluşum gibi duran bu yapılar, aslında Akdeniz’e özgü bir bitki türünün ürünüydü. Ancak onları dikkat çekici hale getiren yalnızca fiziksel formları değil, içlerinde taşıdıklarıydı.
Gizemli topların kökeni, deniz tabanında geniş yataklar oluşturarak yaşayan Posidonia oceanica adlı deniz çayırı türüne dayanıyor. Antik çağlardan bu yana doğal dolgu maddesi, yalıtım malzemesi ve hatta yatak yapımında kullanılan bu bitki, doğanın hem filtreleme hem de temizlik yeteneğine sahip en verimli türlerinden biri. Ancak son yıllarda fark edilen bir başka özelliği, Posidonia’yı yeniden bilimsel ilgi odağı haline getirdi.
Bu bitkinin dökülen lifleri, dalgaların ve akıntıların etkisiyle zamanla kompakt hale gelerek büyükçe toplar oluşturuyor. Halk arasında ‘Neptün topları’ olarak anılan bu yapılar, adını denizlerin Roma tanrısından alıyor. Fakat onların asıl dikkat çeken yönü, sadece kökenleri değil, içerikleri. Zira bu doğal lif yığınlarının içinde çoğu zaman insan eliyle yaratılmış ve doğaya bırakılmış ciddi miktarda atık bulunuyor.
‘DENİZDEN KARAYA GELEN GÖRÜNMEZ BİR UYARI MEKTUBU’
Barselona Üniversitesi’nden yer bilimleri uzmanı Profesör Anna Sanchez-Vidal liderliğinde yapılan araştırmalar, bu topların denizden karaya gelen görünmez bir uyarı mektubu gibi işlediğini ortaya koydu. 2018 ve 2019 yıllarında Mallorca’nın dört farklı plajında yapılan incelemelerde, bu lif toplarının her bir kilogramında 600 ila 1500 arasında mikroplastik parça tespit edildi.
Daha sıkı yapıya sahip toplar, plastiği hapsedip adeta ‘paketlenmiş atık’ şeklinde karaya taşıyor. Bazı örneklerde, yalnızca gözle seçilebilen plastik poşetler, şişe kapakları değil, aynı zamanda tuvalete atılmış hijyenik pedler, ıslak mendiller ve tamponlar gibi ürünler de bulundu. Çoğu, selüloz içerikleri nedeniyle suya batıyor, ardından Posidonia bitkilerinin lifleriyle sıkıca sarılıp adeta denizden geri gönderiliyor. /HÜRRİYET.COM.TR
