Tarımda artan maliyet, üreticiyi tekrar muz üretimine yönlendiriyor. Ziraat Mühendisi Mustafa Akıllı, muzun maliyetinin düşük, işçiliğinin de kolay olduğunu belirterek, “2 yıl öncesine kadar muzdan kaçış vardı. Şu anda bu durdu ve işini iyi yapan muz üreticisi para kazanıp yaşanan krizden etkilenmiyor” dedi
Birkaç yıl önceye kadar muz seralarını sökerek avokado ve mango gibi tropikal ürünlere yönelen Antalyalı üreticiler, bu meyvelerin maliyeti nedeni ile muza geri dönüş yapmaya başladı. Maliyeti ve işçiliği kolay olan muz, iklimsel dezavantaja rağmen birçok üreticinin kurtarıcısı haline geldi. Muz seralarında danışmanlık yapan Ziraat Mühendisi Mustafa Akıllı, kış mevsiminin ılıman geçmesine rağmen bahar aylarında yaşanan zirai don olayı nedeni ile her üründe verim kaybı yaşandığını söyledi.
ÜRETİCİ MALİYETTEN KAÇIYOR
Soğuk havalarda muz seralarının ısıtılması gerektiğini ancak artan maliyet nedeni ile üreticinin serada soba yakmadığını belirten Akıllı, “Seraların ısınması ciddi maliyet anlamına geliyor. Ancak işçilik ve maliyetin düşük olması nedeni ile yetiştirdiği muz için bu maliyete katlanmak istemiyor” diye konuştu. Yaşanan olumsuzluklara rağmen muz fiyatları iyi olduğu için bu üründen kaçısın birkaç yıldır durduğunu belirten Ziraat Mühendisi Mustafa Akıllı, “Birkaç yıl öncesine kadar muz ağaçlarını söken üretici avokado ve mangoya yöneliyordu. Ancak bu ürünlerin üretimi daha zor ve maliyetli olduğu için muzdan kaçış durdu. Hatta birkaç yıl önce mangoya geçenler muza dönüş yapmaya başladı” şeklinde konuştu.
MUZA TEŞVİKLER DURDU
Üretimin planlanması yönetmeliği ile muzun stratejik bitki olmaktan çıktığını belirten Akıllı, “Yeni muz seraları için artık teşvik verilmiyor. Önceden muz serası için teşvikler ve çeşitli imkanlar veriliyordu. Şimdi destek durdu. Muz, çok fazla su tüketiyor. Susuz hayat olmaz. İnancınız ve su varsa herşey yetişir. Su olmadığı için seralarda üretim ve verim düştü. 32 dönüm muz serası olan bir danışanım, toprak yapısı kayalık olduğu için 20 dönümünü kullanabiliyor. İthal muz hala revaçta ancak vergilerle birlikte fiyatı yüksek olduğu için yerli muz daha ön plana çıkıyor. Şu anda dalında yeşil haliyle kilosu 55 TL’ye satılabiliyor. Ancak susuzluk ve iklim krizi nedeni ile yeni muz serası ve bahçe yapımı artık çok zor” şeklinde konuştu.
ÜRETİCİLERE ÖNEMLİ TAVSİYELER
Yıllar önce narın revaçta olduğunu ve şimdi muz üretiminin ön planda olduğunu belirten Ziraat Mühendisi Mustafa Akıllı, şunları söyledi: “Girdi maliyetleri yükseldikçe karlılık düştü. Daha önce 10 dönümlük seraya yapılan yatırım, birkaç yılda kendisini amorti ediyordu. Şimdi 10 yılda zor amorti ediyor. Herkes ithal muzu tercih ediyor. Bunun nedeni raf ömrünün uzun olması. Oysa bizim bahçelerimizde yetişen muz daha lezzetli. Çünkü biz meyveyi ağacın başındayken daha fazla olgunlaştırıyoruz. Market yerli ürünü, raf ömrü kısa olduğu için tercih etmiyor. Üreticilerimizin bu konuda biraz daha bilinçli olmaları gerekiyor”.
MEYVE KALİTESİNİ ARTIRMALIYIZ
2000’li yıllarda muz tüketimi kişi başına 2 kilo iken, 2020’li yıllarda tüketimin 10 kiloya kadar yükseldiğini belirten Akıllı, “Son yıllarda muz serası yapımı azaldı. Bu bir doyum noktası olabilir. Halkımızın yiyeceği muzdan fazlası üretiliyor ve ürünümüzü dışarı satamıyoruz. Çünkü kalite ve maliyet olarak ithal muzla rekabet edemiyoruz. Öncelikle meyve kalitesini artırmalıyız. Yurtdışında 18 taraklı bir muz ağacı, doğumdan sonra 9 tarağa düşürülüyor. Meyvenin yarısından vazgeçildiği için tonaj düşüşü olabiliyor. Dünya’da dönümden en çok tonaj alan ülke, 7,5 ton ile Türkiye. Ancak ürünümüz para etmiyor. Yurtdışında ise bu ortalama 4,5 tona kadar düşüyor” ifadelerini kullandı.
MUZDA SULAMAYA DİKKAT
Muzun kendi bünyesinin yüzde 70’inin sudan oluştuğunu belirten Akıllı, “Sulama rejimini çok dikkatli yapmalıyız. Gazipaşa ve Anamur taraflarında su zaten yetmiyor. Manavgat, Serik; Adana, Aksu gibi yerlerde suya ulaşma imkanı daha fazla. Muz çok su tüketiyor, çünkü bitkinin bünyesi sudan oluşuyor ve seranın içinde olduğu için çok sıcak bir ortamda suya daha fazla ihtiyacı oluyor. Muzdan kaçışın çok fazla olacağını düşünmüyorum. Hala karlı ve işçiliğin düşük olduğu bir ürün. 20 dönüm muz serasını tek işçi yönetebilir. Muz, meyvecilikte ekonomik bir yatırım. Kaliteli üretim yapan muz üreticisi hep kazanacaktır. Muzda kaliteyi artırırsak ithalata gerek kalmayacaktır” dedi. /ANTALYAGÜNDEM