Bugün, 22 Nisan 2025 Salı
Türkiye turizmde 100 milyar dolar hedeflerken, milyonlarca engelli yurttaş hala tatil hakkından mahrum. 1 milyon 800 bin yatak kapasitesine sahip otellerin yalnızca binde biri erişilebilir, yani engelli bireylerin kullanımına uygun. Turizm Haftası'nda, otellerin erişilebilirlik hizmeti tekrar gündemde
Her gelir grubuna, ilgiye ve yaşam tarzına hitap eden turizm paketleriyle büyüyen Türkiye turizm sektörü, 2025 yılı için 60 milyar dolarlık gelir hedefiyle sezona güçlü bir giriş yaptı. Ancak sektör, milyonlarca engelli bireyi sistematik biçimde dışarıda bırakıyor. Konaklamadan, ulaşıma, müze gezilerinden denize erişime kadar birçok alanda yaşanan yapısal engeller, engelli yurttaşları turizmden mahrum bırakıyor. Erişilebilir kentler ve engelsiz turizm konusunda uzun yıllardır hak savunuculuğu yürüten ve başta İstanbul Büyükşehir Belediyesi olmak üzere Türkiye’de pek çok belediyeyi erişilebilirlik bakımından asgari standartlara ulaştırma konusunda programlar hazırlayan Adem Kuyumcu, Türkiye’nin 150 milyar euroluk erişebilir turizm pazarından pay alamadığını söyledi. Erişilebilir Kent Düzenlemeleri ve Engelsiz Turizm Uygulamaları Uzmanı Kuyumcu, “Erişilebilirlik sadece bir hak değil, aynı zamanda büyük bir ekonomik fırsat” dedi.
ERİŞİLEBİLİR ODALAR DAHİ UYGUN DEĞİL
Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre, Türkiye'de 20 bin 500 civarında turizm işletme belgeli otel bulunuyor. Bu otellerde toplam 1 milyon 800 binin üzerinde yatak kapasitesi var. Ancak erişilebilir oda olarak tanımlanan oda sayısı yalnızca bin 176. Üstelik Kuyumcu'nun saha gözlemlerine göre, bu odaların önemli bir bölümü erişilebilirlik standartlarına uygun değil. Odaya çıkan rampalar çok dik, asansör yok ya da tuvaletler mevzuata uygun düzenlenmemiş. “Acentenin ‘engellilere uygun’ diye tanıttığı otelin kapısında rampa bile olmadığını belirten Kuyumcu, engellileri turizm dışına iten sistemli bir ayrımcılık olduğunu ve çoğu zaman "mış gibi yapılmış" bir erişilebilirlik söz konusu olduğunu söyledi.
Kuyumcu, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “TUİ’nin en iyi 100 otel listesinde Türkiye'den 19 otel var. Ancak yapılan denetimlerde bu otellerin hiçbirinin erişilebilirlik mevzuatına uygun olmadığı ortaya çıktı. Engelsiz olmayanların oylarıyla belirlenen en iyiler listesi bu. Bu da ayrımcılığın başka bir boyutu. Oysa Türkiye’de nüfusun yüzde 24,5’i, yani yaklaşık 20 milyon kişi, bir ya da birden fazla vücut fonksiyonunu kullanamıyor. Bu insanların tatil ihtiyacı bulunuyor” dedi.
TÜRKİYE 150 MİLYAR EURO’LUK ERİŞİLEBİLİR TURİZM PAYINI KAÇIRIYOR
Avrupa’da 70 milyon engelli birey yaşıyor, yaşlı bireylerle birlikte bu sayı 150 milyona ulaşıyor. Toplamda 150 milyar euroluk dev bir pazar oluşmuş durumda. Ancak Türkiye bu pazardan faydalanamıyor. Kuyumcu’ya göre, bunun temel nedeni belediyelerin ve otellerin erişilebilirlik konusunda gerekli altyapıyı sunmaması. Kuyumcu, “Erişilebilirlik olmadan turizm planı olmaz” ifadelerini kullandı.
ERİŞİLEBİLİRLİĞİN MALİYETİ DÜŞÜK, GETİRİSİ YÜKSEK
Yeni inşa edilen otellerde engelliler için yapılabilecek olan erişilebilir tasarımların ekstra maliyetler yaratmadığını ifade eden Kuyumcu, mevcut yapılar içinde bu durumun geçerli olduğunu söyledi. Kuyumcu, “Görme ve işitme engelliler için yapılacak düzenlemelerin maliyeti düşük ama etkisi büyük. Örneğin; sesli yönlendirme sistemleri, Braille menüler, işaret dili bilen personel, tekerlekli sandalye kullanıcıları için uygun masa düzeni ya da havuza giriş lifti gibi çözümler herkesin konforunu artırıyor. Yeni yapılan otellerde bu saydıklarım gibi erişebilir tasarımların baştan yapılması ekstra bir maliyet yaratmıyor. Bu durum mevcut oteller içinde geçerli. Bu yatırımların yapılması halinde oteller sezon dışı da müşteri çekebilir” şeklinde konuştu.
AFET ANINDA DA ERİŞİLEBİLİRLİK HAYAT KURTARIR
Kuyumcu, turistik konaklamalarda yangın, deprem gibi afetlerde son yıllarda yaşanan kayıplara da dikkat çekti. Kuyumcu, “Engelli, yaşlı, özel gereksinimli bireylerin ve ailelerin otele gitmeden önce durumlarını bildirebileceği detaylı sistem olmalı. Bir form doldurulması istenmeli ve bu formda sorular detaylı hazırlanmalı. Bir engeliniz var mı ile başlayan soru, engelin tarifi, bu engel ile ilgili kullanılan cihaz ve aparatların tanımı, kullanılan iletişim araçları ve yöntemi bu formda tanımlanmalı. Her odada düdük, acil sağlık çantası, sesli yönlendirme, görsel uyarılar olmalı. Afet sonrası müdahale yetmez, öncesinde tedbir gerekir. Yasal mevzuat var. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın erişilebilirlik düzenlemeleri hazır. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın yönetmelikleri net. Ancak denetim ve uygulama yok. Otellere erişilebilir turizm belgesi verilmesi planlanmıştı, ama somut bir adım atılmadı” dedi. /ANTALYAKÖRFEZ
