Değerli okurlarım; hamamların yalnız temizlik için değil, zevk ve eğlence için de yapıldığı görülmektedir. Günümüzde özellikle öteden beri devam eden gelin hamamları için eğlencenin ön planda olduğu organizasyonlar düzenlenmektedir. Artık hamamlar şifa bulmak, kirlerden arınmak, temizlenmek için gidilen mekânlar olmanın yanı sıra; sosyalleşmenin yoğun şekilde gerçekleştiği, içinde birçok ritüelin bulunduğu, sohbetlerin yapıldığı, şen kahkahaların atıldığı, eğlencelerin gerçekleştirildiği, kültürümüzün bir parçası olarak dünle bugün arasında kurulan bir köprü olarak devam ediyor .
Türkler, hamam kültürünü özellikle İslam dininin benimsenmesiyle birlikte geliştirmişlerdir.
Ne demişler; “Temizlik imandan gelir. “
Hamamlara şöyle bir göz atalım;
İlk Hamamlar; Tarihte ilk hamamın M.Ö 2500 yılında Dravidler tarafından yapıldığı bilinmekte, geleneksel hamam mimarisi Yunan medeniyetinde sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Hintliler suyun koruyucu özelliğine inandıklarından dolayı tapınaklarını su kenarına yaparken, Hristiyanlar ise inançları doğrultusunda kutsal suda yıkanarak tüm günahlarından arındıklarına inanmışlardır. Roma Bizans dönemindeki hamamlara Lavatrina ve Balneya gibi isimler verilirken, bu kültür zaman içinde evrilerek Osmanlı mimarisi ile gelişmiş ve Türk hamamı tarzına kavuşmuştur.
Türk ressamlar tarafından hamam konusu tıpkı harem gibi gizli kalması gereken bir gelenek gibi düşünülüp, sıkça işlenmemiştir. Türk hamamı, tarihin çok eski çağlarından çıkıp, günümüze kadar gelen, Türk insanının kültür ve yaşam zenginliğine pek çok alanda ışık tutacak nitelikte bir olgudur. Geleneksel hamam kültürü, Türkiye’nin tarihi boyunca önemli bir yere sahip olan bir banyo kültürüdür. Hamam kültürü, Türklerin Orta Asya'dan Anadolu'ya göçüyle birlikte Anadolu´da yerleşik hale gelmiştir.
Roma hamamından dünyada sadece iki tane olduğu biliniyor. Tarihi 2 bin yıl öncesine dayanan ve dünyada sadece iki örneği olan hamamlardan biri İngiltere'nin Baht şehrinde diğeri de Yozgat'ın Sarıkaya ilçesindedir. Yozgat'ın Sarıkaya ilçesinde, halk arasında "Kral Kızı" olarak bilinen, "Basilica Therma" adlı tarihi Roma Hamamı, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne alınmıştır. Roma Hamamı, İl Özel İdaresi ve Müze Müdürlüğü iş birliğiyle, 2010 yılında yapılan kazı çalışmaları sonucu gün yüzüne çıkarılmış olan hamam hem Yozgat, hem de ülkemiz için turizme katkı sağlayacaktır. Açılış için çalışmalar devam etmekte ve yakın tarihte açılması için gün saymaktadır.
Gelelim Türkiye’nin görülmeye değer en meşhur tarihi hamamlarına ;
AYASOFYA HÜRREM SULTAN HAMAMI / İSTANBUL
Mimar Sinan tarafından tasarlanan Kanuni Sultan Süleymanın eşi Hürrem Sultan için yapılan bir eserdir.
CAĞALOĞLU HAMAMI / İSTANBUL
Barok mimari sitilindedir. KERVANSARAY / BURSA Roma döneminden kalma olup restorasyon geçirerek o dönemden bu günü kadar halen kullanılmaktadır. ÇEMBERLİTAŞ HAMAMI / İSTANBUL
İstanbul'un Çemberlitaş semtinde, bir zamanlar Roma'ya giden Bizans döneminden kalma bir geçit yolu olan Divan Yolu'nun yanında inşa edilmiş tarihi bir Türk hamamıdır. Genellikle Mimar Sinan'a atfedilen, 1584 yılında inşa edilmiştir.
KARACABEY HAMAMI / ANKARA
Karacabey Hamamı, Türkiye'nin başkenti Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan tarihi bir hamam. 1427 yılında Karacabey Camii ve külliyesinin bir parçası olarak Kazasker Celalettin Karacabey İbn-i Abdullah tarafından yaptırılmaya başlanan hamam 1440 yılında bitirilmiştir. SÜLEYMANİYE HAMAMI / İSTANBUL
Süleymaniye Camii kompleksinin bir parçasını oluşturan tarihi bir Türk hamamıdır. Haliç'e bakan bir tepede bulunan hamam, 1557 yılında Mimar Sinan tarafından yaptırılmış ve adını padişah Kanuni Sultan Süleyman'dan almaktadır.
KILIÇ ALİ PAŞA HAMAMI / İSTANBUL
1580 yılında yapılmış Mimar Sinan’a ait bir eserdir.
GALATASARAY HAMAMI / İSTANBUL
Galatasaray Hamamı, Galatasaray Külliyesi içinde yer alıp, Sultan II. Beyazıt tarafından 1481 yılında külliye ile beraber inşa ettirilmiştir.
Fırsat bulursanız tarihi hamamlara ziyaret öneririm. Sıhhatle ve sağlıcakla kalın efendim.
